Anti-LHBTI+ discriminatie In theorie: De afkorting LHBTI staat voor lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse personen. De plus (+) staat voor andere non-heteronormatieve en genderdiverse identiteiten die wellicht niet vermeld zijn, zoals bijvoorbeeld non-binaire en aseksuele personen. Anti-LHBTI+ discriminatie gaat dus over discriminatie op basis van seksualiteit of genderdiversiteit. Voor de discriminatie […]
Antiracisme In theorie: Antiracisme verwijst naar het tegengaan van rassenhaat, vooroordelen, institutioneel racisme en de onderdrukking van gemarginaliseerde (etnische) groepen. In theorie beargumenteren antiracisten vaak dat je enkel en alleen als ‘niet racistisch’ opstellen niet voldoende is om antiracistisch te zijn. Antiracisme gaat in dit perspectief over hoe je actief racistische machtsstructuren kan helpen […]
Brave space & safe space Maatschappelijke discussie: Men haalt ‘safe spaces’ vaak als een noodzaak aan wanneer we het gesprek willen aangaan over gevoelige thema’s. Maar de vereisten van een safe space kunnen soms paradoxaal gezien net leiden tot exclusiviteit, het uitsluiten van perspectieven en het beknotten van de vrijheid van meningsuiting. Daar tegenover […]
In theorie: Het curriculum speelt een belangrijke rol in de bevordering van diversiteit en inclusie. Ook via het curriculum kunnen studenten zich uitgesloten voelen. Daarom is het belangrijk het curriculum inclusief te maken, door bijvoorbeeld de literatuur keuzes te positioneren qua identiteit; cultureel correcte informatie te gebruiken; verschillende perspectieven te integreren (gender, cultuur, religie, etc.) […]
Dekolonisatie In theorie: Dekolonisatie is het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van een moederland. Dekolonisatie wordt tegenwoordig ook vaak gebruikt om te verwijzen naar naar een proces gericht op het ontmantelen van koloniale machtsstructuren: dan hebben we het in feite over dekolonialiteit (decoloniality). Die structuren zijn gebaseerd op het behoud van de macht van […]
Dekolonisering onderwijs In theorie: Dekolonisering is een kader met een bepaalde historische en politieke benadering. Zie Dekolonisatie voor meer theoretische verdieping. Historisch gezien hebben koloniale ideeën legitimiteit verkregen via instellingen. De universiteit heeft als meest legitieme kennisproducent in de samenleving een sleutelrol gespeeld bij het rechtvaardigen van kolonialisme. In deze historische context heeft de […]
In theorie: Discriminatie is het ongelijk behandelen, achterstellen of uitsluiten van mensen op basis van specifieke identiteitskenmerken die niet relevant zijn voor de context. Er kan bijvoorbeeld onderscheid worden gemaakt op afkomst, gender identiteit, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie of beperking. In praktijk: Hoewel veel mensen die te maken hebben met discriminatie vaak aanvoelen dat […]
Diversiteit In theorie: Diversiteit is een concept om een verscheidenheid aan identiteiten, achtergronden, perspectieven, ervaringen en belevingen te benoemen en (h)erkennen. Concreet gaat het vaak over de demografische samenstelling van mensen in een bepaalde context. In praktijk: In de praktijk wordt diversiteit vaak verbonden met specifieke doelgroepen die ondervertegenwoordigd zijn. Voor die doelgroepen is […]
Eerste generatie studenten In theorie: Als eerste generatie student ben je de eerste persoon in je naaste familie die naar de universiteit gaat. Eerste generatie studenten zijn over het algemeen een minderheid en kunnen in de praktijk meer barrières ondervinden. Deze studenten zijn vaak benadeeld door een aantal factoren. Zij zijn vaak minder zelfverzekerd […]
Evidence Based Practices In theorie: Evidence Based Practices (EBP) zijn onderwijsmethoden en -aanpakken waarvoor wetenschappelijk onderzoeksresultaten beschikbaar zijn die de effectiviteit van de methode of aanpak bewijzen. In de praktijk: Evidence based werken: Als scholen, instellingen of docenten zich uitsluitend baseren op kennis uit wetenschappelijk onderzoek, spreken we van evidence based werken. Er bestaat […]
Gelijke kansen In theorie: Gelijke kansen onderwijs betekent dat ieder kind of student dezelfde kansen krijgt om hun talent te benutten, ongeacht hun achtergrond. Momenteel bestaat er nog kansenongelijkheid in het onderwijs in Nederland: er is een groot verschil in kansen tussen leerlingen met gelijke talenten en verschillende achtergronden. De kloof tussen leerlingengroepen is […]
Gelijkwaardigheid In theorie: Er is sprake van gelijkwaardigheid (equity) als mensen dezelfde rechten, behandeling en kansen krijgen aangeboden. Gelijkwaardigheid is niet hetzelfde als gelijkheid (equality). Gelijkheid van iedereen is onmogelijk en komt de maatschappij ook niet ten goede. Iedereen is uiteindelijk uniek en heeft ook een verschillende startpositie. Maar deze verschillenheid maakt mensen niet […]
Grassroots initiatieven In theorie: Grassroots (“graswortels”) is een Engelse term voor politieke en maatschappelijke processen die aan de basis en van ‘bottom-up’ worden ontwikkeld, door bijvoorbeeld verenigingen, stichtingen of (groepen) individuen. In de context van hoger onderwijs betekent dit vaak dat studenten in plaats van beleidsmakers initiatieven ontwikkelen en beslissingen nemen. In de praktijk: […]
Holisme In theorie: In het algemeen verwijst holisme naar het idee dat de eigenschappen van een systeem in samenhang met elkaar moeten worden gezien, in het geheel, in plaats van als individuele elementen. In het onderwijs kan holisme verschillende vormen aannemen: Holistische leerstijl: dit is een leerstijl waarin de nadruk ligt op diepteverwerking. Centraal […]
Inclusie In theorie: Inclusie is een concept om de verscheidenheid aan identiteiten, achtergronden, perspectieven, ervaringen en belevingen te benutten en erkennen. Concreet gaat het vaak over de vraag in hoeverre mensen van verschillende achtergronden zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen. In de praktijk: In de praktijk wordt inclusie vaak gezien als een vervolgstap op […]
Inclusief leiderschap In theorie: In het kader van ‘inclusief leiderschap’ wordt inclusie gezien als een interactief charismatisch model van leiderschap, waarbij macht binnen een organisatie wordt herverdeeld. In deze web-achtige, egalitaire interactiestructuur versterkt de leider de interacties door het autoritaire landschap te nivelleren en barrières weg te nemen, waardoor iedereen zich betrokken voelt en […]
Inclusive Excellence In theorie: Inclusive Excellence is een framework voor inclusief onderwijs. De diverse groep die het onderwijssysteem momenteel instroomt wordt hierbij de focus en het doel is om iedere student alle kansen te bieden die zij nodig hebben om te excelleren. Om alle studenten te laten excelleren moet je overgaan tot het herevalueren […]
Institutionele verandering In theorie: Een instituut (een stichting, organisatie, bedrijf of instelling) hangt samen door middel van instituties: een samenhangend geheel van sociale handelingen. Instituties bestaan niet alleen uit formele regels (zoals wetten en reguleringen), maar ook uit informele regels (zoals normen en waarden). Institutionele verandering is daarom meer dan enkel een formeel proces; […]
Intersectionaliteit In theorie: Intersectionaliteit is een analytisch kader om te begrijpen hoe verschillende aspecten van iemands sociale en politieke identiteit samensmelten in een individu, waardoor verschillende vormen van discriminatie en privileges worden gecreërd. Voorbeelden van deze aspecten zijn gender, kleur, etniciteit, klasse, seksualiteit, religie, handicap, uiterlijk en lengte. Een persoon bestaat dus altijd uit […]
Islamofobie In theorie: Islamofobie (of ‘moslimhaat’) is het construeren van een negatieve, generaliserende en essentialistische definitie van islam die leidt tot het maken van een hiërarchisch onderscheid tussen niet-moslims en moslims. Dit gebeurt om de moslims als groep te problematiseren op basis van hun religie. Bij een islamofoob incident kan het gaan om fysiek […]
Kleurenbewust & kleurenblind kader Maatschappelijke discussie: Het idee van een kleurenbewust of kleurenblind kader is gebaseerd op een maatschappelijke discussie over kleur: Kleurenblind kader: deze visie is gebaseerd op het idee dat verschil niet mag uitmaken en dat iedereen gelijk behandeld dient te worden op basis van gelijke rechten (“ik zie geen kleur, want voor […]
Microagressie In theorie: Microaggressies zijn kleine verbale of non-verbale uitingen gebaseerd op impliciete aannames die niet alleen als kwetsend of beledigend kunnen worden ervaren, maar ook indirect stereotypen en ongelijkwaardigheid in stand houden. Daarnaast gaat het om de frequente confrontatie aan de hand van o.a.vragen, uitspraken of beelden die afwijking van de norm uitdagen. […]
Neurodiversiteit In theorie: Neurodiversiteit is een term die wordt gebruikt om de diversiteit in breinen aan te geven, zonder gebruik te maken van een ‘standaardmodel’ in het vaststellen hiervan. Hiermee breekt de term met het idee van gezonde en afwijkende breinen, wat een lange tijd door een medisch perspectief dominant was. De achterliggende gedachte […]
Pathway Approach In theorie: Bij een pathway approach worden studenten begeleid tijdens hun studieloopbaan aan de hand van gestructureerde trajecten dat voldoende steun biedt aan de student. Bij de intake in het hoger onderwijs worden nieuwe studenten bijvoorbeeld geïnformeerd over programma’s en carrières die gerelateerd zijn aan hun interesses; worden zij op de hoogte […]
Pedagogy of Excellence In theorie: ‘Pedagogy of excellence’ is een perspectief op diversiteit bedacht door dr. Adolfo Bermeo. Bermeo was directeur van het Academic Advanced Program (AAP) van de University of California, Los Angeles, en richtte zich op het verminderen van studie uitval in de VS. Bij pedagogy of excellence vormt excellentie het vertrekpunt […]
Positieve discriminatie/actie In theorie: Positieve actie (ook wel positieve discriminatie, affirmative action, of voorkeursbeleid) is het opzettelijk bevoordelen van bepaalde bevolkingsgroepen bij de toelating tot opleidingen of arbeidsplaatsen, wanneer er sprake is van gelijke geschiktheid. Het doel is meestal om het aandeel van deze bevolkingsgroepen binnen de organisatie te verhogen, waardoor de ongelijkheid wordt verminderd […]
In theorie: Positionaliteit is de sociale en politieke context die je (intersectionele) identiteit creëert met betrekking tot etniciteit, ras, klasse, gender, seksualiteit en beperking. Positionaliteit gaat ook over hoe je identiteit je blik op de wereld beïnvloedt en hoe je dingen interpreteert of begrijpt. Je identiteit beïnvloedt wat voor ervaringen je hebt in de samenleving, […]
Racisme In theorie: Racisme verwijst naar handelingen in een maatschappelijk systeem dat gebaseerd is op een ideologie waarin het idee heerst dat een bepaalde etnische groep superieur is en iedereen die niet tot die groep behoort inferieur is. Hoe die groepen eruit zien is afhankelijk van de context. ‘Ras’ hoeft hiervoor ook niet per […]
Sense of belonging In theorie: Sense of belonging (gevoel van verbondenheid; erbij horen) verwijst naar het gevoel van acceptatie, waardering, inclusie en steun dat studenten voelen in hun leeromgeving en het gevoel dat ze een belangrijk onderdeel zijn van het leven en de activiteit van de klas en het instituut. Het gaat niet alleen […]
Stapel student / stapelaar In theorie: Een onderwijsroute waarbij een student na het behalen van diens mbo-4 diploma een hbo-opleiding volgt wordt steeds vaker een ‘gestapelde’ onderwijsroute genoemd. Een ander voorbeeld hiervan is om van havo naar het vwo te gaan en vervolgens een universitaire studie te volgen. Het is dus mogelijk om diploma’s […]
Student mentoring In theorie: Student mentoring is een vorm van begeleiding die zich onderscheidt van volwassen mentoring en peer mentoring. Studentmentoren zijn nog geen volwassenen, noch leeftijdsgenoten van de leerlingen: er is een leeftijdsverschil van vijf tot tien jaar met de mentee, waardoor er geen machtsrelatie ontstaat, maar de mentor wel kan functioneren als […]
Studiesucces In theorie: Met studiesucces wordt gekeken naar de studievoortgang van verschillende (groepen) studenten, wat een maatstaf kan zijn voor inclusie en gelijkwaardigheid. Studiesucces wordt vaak gemeten aan de hand van de uitval in het eerste jaar en het aantal studenten dat de studie binnen de nominale periode afrondt. De brede definitie van studiesucces […]
Superdiversiteit In theorie: Superdiversiteit is een term die wordt gebruikt in de sociale wetenschappen om te verwijzen naar een nieuwe fase in de demografie die opkwam na het einde van de Koude Oorlog, gedreven door veranderingen in migratiepatronen en de opkomst van het internet. Naast een sterke toename in diversificatie in de algemene zin, is […]
Validisme In theorie: Validisme is een term gebruikt voor de discriminatie, marginalisering en stigmatisering van mensen met een functiebeperking op grond van hun lichamelijke en/of verstandelijke gesteldheid. De beperkingen kunnen visuele, auditieve en motorische handicaps zijn, stoornissen in taal (dyslexie), rekenen (dyscalculie), informatieverwerking (autisme), aandacht (AD(H)D, spraak, uithoudingsvermogen, geheugen/concentratievermogen en orgaanfuncties, maar ook fobieën, depressies, […]
In theorie: We spreken over een veilige leeromgeving wanneer de omstandigheden ervoor zorgen dat iedere leerling en professional zich gerespecteerd en aanvaard weet, ongeacht religie, afkomst, gender of seksuele geaardheid, en waar men gevrijwaard is van ongeoorloofd gedrag en materieel, psychisch, en fysiek geweld. Ieder individu zou moeten worden beschermd tegen het oplopen van psychologische […]
Wit privilege In theorie: Wit privilege is een begrip dat verwijst naar een voordeel dat witte mensen hebben ten opzichte van niet-witte mensen in een samenleving waarin racisme is ingebed. Dit begrip erkent dat er institutioneel racisme is en dat witte mensen een bevoorrechte sociale positie hebben in de samenleving door hun kleur. Omdat […]