Brave space & safe space
Maatschappelijke discussie:
Men haalt ‘safe spaces’ vaak als een noodzaak aan wanneer we het gesprek willen aangaan over gevoelige thema’s. Maar de vereisten van een safe space kunnen soms paradoxaal gezien net leiden tot exclusiviteit, het uitsluiten van perspectieven en het beknotten van de vrijheid van meningsuiting. Daar tegenover plaatsen onderzoekers vandaag brave spaces, plekken waar we in veiligheid afspreken om oncomfortabele gesprekken te voeren, gesprekken die een kans zijn om samen te groeien, of tenminste ons perspectief bij te stellen.
In theorie:
Safe spaces en brave spaces zijn allebei ruimtes of gespreksmethodieken die worden gecreëerd met een bepaalde intentie:
- Safe space: Een safe space centreert (emotionele) veiligheid en gemeenschap. Safe spaces waren origineel ruimtes van de queer gemeenschap, met name gay bars of publieke plekken, waar de ongeschreven regel gold dat tenminste hier de bedreiging waarmee zij steeds te kampen hadden in de buitenwereld afwezig zou zijn. Hier was eindelijk een plek voor vrijheid, een plek waar je jezelf kon zijn en organisatoren probeerden dan ook koste wat het kost om deze plekken te beschermen. Vanaf de jaren ’70 kwam er een steeds grotere golf van emancipatie op gang en bereikte de taal van safe spaces ook het publieke debat. Immers, willen we een inclusief en meerstemmig gesprek ontwikkelen dan moeten deelnemers zich in de eerste plaats veilig genoeg voelen om deel te nemen aan de dialoog, een dialoog die vaak gaat over nét die thema’s of dynamieken die hen bedreigen in de eerste plaats.
- Brave space: De brave space is geen ander woord voor een safe space. De brave space erkent namelijk dat er in de ruimte een diversiteit aan perspectieven aanwezig is en dat we niet per se met alleen gelijkgestemden het gesprek voeren. De veiligheid van deelnemers kan dus niet altijd worden gegarandeerd. Maar net als de safe space, is de brave space een intentionele ruimte. Kenmerken van een brave space zijn dat er een focus wordt gelegd op van elkaar leren, op argumenten en inhoud, en op het cultiveren van een ‘accountability culture’– een ruimte waar we verantwoordelijk gehouden worden voor de uitspraken die we doen en waar we gecorrigeerd worden wanneer deze de grenzen van haatspraak overschrijdt. In een brave space kan de begeleider van het gesprek op voorhand regels en principes afspreken met de deelnemers, zodat die er terug aan kan refereren wanneer het uit de hand zou lopen. Er is een gedeelde erkenning dat deze gesprekken sowieso ongemakkelijk gaan worden, dus gaan we samen expliciet akkoord om met dat ongemak constructief om te gaan. Deelnemers beseffen dat dit de enige manier is om werkelijk te groeien en je eigen denkbeelden uit te dagen.
In de praktijk:
John Palfrey, Amerikaanse professor in de rechten en voorzitter van de MacArthur Foundation, geeft in zijn boek ‘Safe spaces, brave spaces: diversity and free expression in education’ aan dat hij het jammer vindt dat in het publieke debat het vaak lijkt dat we een keuze moeten maken tussen vrijheid van meningsuiting aan de ene kant en diversiteit en inclusiviteit aan de andere kant. Hij ziet hier een valse tegenstelling en maakt het pleidooi dat de beide samengaan. Bij het creëren van een vrij en veilig klimaat voor de publieke dialoog, bij hem specifiek op een universiteitscampus, hebben we nood aan een combinatie van zowel safe als brave spaces.
Hij plaatst safe en brave spaces op een spectrum, waarbij het gesprek opschuift van safe naar brave wanneer de meningsuiting steeds minder bescherming geniet. Hij erkent ten eerste dat diversiteit een noodzakelijke voorwaarde uitmaakt voor een klimaat van vrijheid van expressie. Zonder verschillende perspectieven is er namelijk geen uitwisseling van ideeën. Safe spaces staan dus centraal om verschillende perspectieven ‘te ontwikkelen’, het is als het ware een motor van emancipatie voor verscheidene groepen, die zich gesterkt voelen door gelijkgezinden te ontmoeten en daarmee hun visie kunnen vormen. In de tweede plaats is het daarna belangrijk dat deze visies worden uitgedaagd in meerstemmige brave spaces, om op die manier de standpunten van mensen die ze uitgebouwd hebben in safe spaces te nuanceren en een rijke cultuur van debat mogelijk te maken.
Een safe space is op die manier de representatie van het individu die op zoek gaat naar zijn of haar waarheid, en de brave space is dan het plein waar die individuen elkaar constructief kunnen ontmoeten. Het spectrum laat toe dat er geen harde scheidingslijnen zijn tussen deze twee gespreksvormen en het ideaal is dan wellicht ook een combinatie van beide: Een brave space, waar mensen hun denkbeelden uitdagen door in dialoog te gaan met elkaar, maar waar het ook het ook veilig genoeg is om te participeren met een onvolledig perspectief, of een safe space, waar mensen eigen inzichten kunnen opbouwen, maar waar deelnemers aan de dialoog tegelijkertijd ook elkaar kunnen uitdagen met sterke argumenten.
Bron: