Microagressie
In theorie:
Microaggressies zijn kleine verbale of non-verbale uitingen gebaseerd op impliciete aannames die niet alleen als kwetsend of beledigend kunnen worden ervaren, maar ook indirect stereotypen en ongelijkwaardigheid in stand houden. Daarnaast gaat het om de frequente confrontatie aan de hand van o.a.vragen, uitspraken of beelden die afwijking van de norm uitdagen.
In de praktijk:
Soms worden bepaalde dingen gevraagd of gezegd met een goede intentie, maar wordt de impact toch als negatief ervaren. De vragen of uitspraken zijn dan gebaseerd op aannames die verbonden zijn met stereotype beeldvorming. Stereotypes zijn gebaseerd op een ééndimensionaal beeld dat verbonden is aan bijvoorbeeld etniciteit en geen recht doet aan de veelzijdige identiteit van ieder individu. De zender van een microaggressie stelt een vraag misschien voor de eerste keer, maar de ontvanger heeft die vraag waarschijnlijk al voor de zoveelste keer moeten beantwoorden.
Voorbeelden van microagressies zijn:
- “Wat spreek je goed Nederlands!”
- “Je ziet er helemaal niet uit als een Marokkaan…”
- “Wees niet zo overgevoelig, het is maar een grapje!”
Er zijn verschillende soorten microagressies, met verschillende individuele en maatschappelijke effecten:
| Type microagressie | Definitie | Voorbeelden | Effecten |
| Microinvalidatie | Het (subtiel of direct) ontkennen of aanvallen van iemands ervaringen, gevoelens of gedachtengoed | “Ik zie geen kleur”
“Racisme bestaat niet in Nederland” “All lives matter” “Wees niet zo overgevoelig, het is maar een grapje!”
|
Zorgt voor gevoelens van onzichtbaarheid en frustratie; houdt de mythe in stand dat iedereen gelijkwaardig wordt behandeld |
| Microbelediging | (Non)verbale belediging die iemand vernederd of onderschat op basis van hun identiteit; ontkent de heterogeniteit van bevolkingsgroepen | “Jij bent ten minste wel goed geïntegreerd”
“Wat spreek je goed Nederlands!” “Normaal val ik niet op donker” “Je ziet er helemaal niet uit als een Marokkaan” “Hoe heb je zo’n hoog cijfer gehaald?” |
Heeft effect op zelfverzekerdheid; houdt stereotypes in stand |
| Microaanvallen | Zeer expliciete (non)verbale aanvallen tegen iemand op basis van hun identiteit | Racistische uitlatingen; het gebruik van racistische benamingen; (oog)contact vermijden wegens etnisch uiterlijk | Zorgt ervoor dat mensen zich onveilig, ongewenst en uitgesloten voelen; houdt racistisch gedachtegoed in stand |
Maatschappelijke discussie:
In de maatschappelijke discussie over microagressies bestaan er over het algemeen twee verschillende visies op deze interacties:
- Focus op intentie: deze visie legt de nadruk op de intentie van de zender. Hierbij staan goede bedoelingen centraal en wordt kritiek op de microagressie vaak gezien als overgevoeligheid.
- Focus op impact: deze visie legt de nadruk op de impact bij de ontvanger. Hierbij staat de impliciete aanname achter de microagressie centraal en wordt dit ter discussie gesteld.